Montessori Efsanesi

"Çocuk için önemli olan kendilik gelişimidir. Kendi öz kaynaklarını ve yabancı, karmaşık dünya ile başa çıkma becerisini geliştirmeye gereksinimi vardır. Duyuları yoluyla, kendisi için öğrenmek, görmek ve yapmak ister, bir yetişkin gözleri ile değil. Çocuk bunları dünya ile uyum içinde başardığında, tam bir kişi olmaya başlar. O zaman eğitilmiştir."

Maria Montessori

Montessori Felsefesi

Montessori eğitim sistemi hem çocuğun gelişimi ile ilgili bir felsefe, hem de bu gelişmeye rehberlik eden bir gerçekliktir. Çocuğun gelişimsel olarak çok sayıda materyalin bulunduğu ve birçok deneyim yaşayacağı, fiziksel ye sosyal olarak gelişebileceği, dikkatli biçimde düzenlemiş bir çevrede ve belli sınırlar içinde özgürlüğe gereksinimi olduğu düşüncesini temel almıştır. Montessori eğitimi, öğrenmede en önemli güdünün, çocuğun kendi motivasyonu olduğunu vurgular. Montessori sınıfları, çocukların en önemli becerinin kendi kapasite ve yeterliliklerini geliştirmek olduğunu kavramalarına yönelik olarak düzenlenmiştir. Öğretmen çevreyi, programları, etkinlikleri, işlevleri kaynak kişi olarak hazırlar; çocuğun uyarılmasını ve yönlendirilmesini sağlar. Ancak öğrenen ve güdülenme yoluyla seçtiği görevleri sürdüren çocuktur. Montessori çevresi, çocuğu tüm yaşamı boyunca yaratıcı bir öğrenme becerisi oluşturabilmesi amacıyla, erken yaşlarda öğrenmeyi sevmeye teşvik eder. Montessori, hem eğitim açısından çağdaş ve ilericidir, hem de yaşamda bilinmesi gereken her şeyin öğrenileceği bir yöntemdir.

Amaçlar

Montessori geleneğinde, okullar erken çocukluk eğitiminde en iyiyi vermeyi taahhüt eder. Amaç, okula gelen her çocuğun şu özelliklerinin gelişmesidir: Bağımsızlık, içsel denetim, kendini onaylama, bir sosyal grubun üyesi olduğunu ve sorumluluklarını bilme ve öğrenme ve yaşamayla ilgili duyma ve keyif alma

 

Özellikler

Hazırlanmış Çevre
Montessori sisteminde hazırlanmış çevre çocukların gereksinimlerine göre geliştirilmiştir. Alan çocuklar için düzenlenmiş, sakin ve onların gün içinde gereksini duydukları şeylerle yaşayacakları gerçek bir çevredir. Bu gerçeklik çocuğa göre boyutlandırılmıştır. Materyaller açık ve alçak raflarda sergilenir, dolayısıyla çocuk bağımsız olarak bunlara ulaşabilir ve alabilir. Okul ve sınıflar derli toplu ve düzenlidir. Her şey belirli bir yerde durduğu için çocuk gün boyunca gereksinimi olan şeyleri nerede bulacağını bilir. Bu durum da çocuğa ortamda rahatlık, düzen ve güvenlik duygusu sağlar. Ortam mutlu, sınıflar rahat ve aydınlıktır. Araç gereçler tamdır ve iyi korunmaktadır. Çocuklar da sınıf içindeki eşyayı koruma ve düzenli tutmaya teşvik edilirler. Sınıfta doğal dünyayı yansıtacak şeyler vardır. Çiçekler, tohumlar, hayvanlar, gündelik yaşamda her an kullanılan materyaller çocuk ile evi ve çevresi arasında bağ kurma rolü oynarlar. Dışarıdaki oyun alanları çekici ve güvenlidir. Burası aynı zamanda çiçek ve sebze yetiştirmek açısından da çocuklar için özel bir yerdir.

Öğretmen

Montessori sınıflarında öğretmenin rolü, geleneksel bir öğretmenden belirgin bir biçimde farklıdır. Bu nedenle öğretmenler sistemde 'yönetici rehber' olarak adlandırılırlar. Rehber, çocuğun yaşadığı dünyayla bağlantı içinde olmasını ve bu dünyayla başa çıkmayı öğrenmesini, bununla ilgili araçları kullanmasını sağlar. Öncelikle her çocuğun gereksinimleri ve bireysel ilgileri ile ilgili olarak dikkatli gözlemler yapar. Hazırlanan ders planını gözlemlerine göre uygular.

Sınıflar

Montessori sınıflarında 5 temel bileşim vardır. Bunlar özgürlük, yapı ve düzen, gerçeklik ve doğa, güzellik, materyaller olarak sıralanır. Özgürlük sınıfta iki nedenden dolayı temel öğelerden birisidir. İlki, çocuk sadece özgür bir ortamda kendini açığa vurabilecektir. İkincisi, çocuk kendi gelişimi için gerekli örüntülere zaten sahiptir. Bunların ortaya çıkıp gelişmelerine izin verilmelidir. Sorumluluk taşıyarak özgür olma kavramı, çocuğun okula başlaması ile birlikte yavaş yavaş verilmeye başlanır. Çocuklar seçimleri açısından birçok yapıcı yola sahiptirler. Seçimlerini tamamlayacak araçlar ve becerilerle birlikte, seçim yapabilmek için sosyal değerlerle düşünme becerisi kazanırlar. Disiplinsiz ve beceri sahibi olmayan çocuklar özgür değil, daha çok dürtüsel davranan bireyler olarak yetişirler. Özgürlük yapıcı ve yararlı davranışın ne olduğunu ayırt edebilmek ve bunu kullanabilmektir. Montessori sınıflarında her zaman etken, birbirine ilgili ve saygılı, paylaşımcı, özgür ve bu nedenle de bağımsızlığı destekleyen bir sosyal yaşam vardır.

Yapı ve düzen

Çocuklar sınıftaki düzen sayesinde çevrelerine güvenmeyi ve çevreyle olumlu iletişime girmeyi öğrenirler. Belli bir düzen içinde olan çocuk, bir süre sonra sınıftaki düzenin sağlanmasına da etkin bir biçimde katılır. Düzen ayrıca ait olma ve özgüven duygularını da geliştirir.

Gerçeklik ve doğa

Doğanın sırlarını özümseme fırsatı verilerek çocuğun iç ve dış dünyasını keşfetmesi sağlanır ve çocuk iyi bir gözlemci olmak için gerekli iç disiplin ve özgüveni kazanmış olur. Bunun için sınıftaki materyaller çocuğun gerçeklikle yakın temasını sağlayacak şekilde ayarlanmıştır. Örneğin buzdolabı, fırın, vb. bulunmakta; yemek hazırlanmakta; ayakkabı boyanmakta; dikiş dikilmektedir ve materyaller olabildiğince gerçekçidir. Çocuğun doğa ile teması gelişimi için önemli olduğundan, bitki ve hayvan yetiştirmek ve bakmak hem sınıf hem de bahçe etkinliklerinde vazgeçilmez olarak yer alır. Bunun yanında doğal yaşam ve doğanın işleyişini keşfetmeyi sağlayacak deneyler ve dersler de bu gelişimi destekler.

Güzellik

Gelişen çocuğa sadece ek bir destek değil, yaşama katılmak için olumlu bir gereksinim olarak görülür. Gerçek güzellik basitlikte yattığından, sınıfın çok fazla süslü olması gerekmez, ancak sınıfta bulunan her şey iyi tasarlanmış, kaliteli ve çekici, sınıf ortamı da sıcak ve rahatlatıcıdır.

Materyal

Materyallerin amacı, standart eğitim açısından bakıldığı gibi eğitim aracı olmak, doğru kullanarak bilgi vermek değil, çocuğun kendi iç yapısına ve psikolojik gelişimine destek olmaktır. Montessori materyali bu gelişime çocuğun dikkatini yakalayan ve konsantrasyon sürecini başlatan bir uyarıcı rolü üstlenerek destek olur. Çocuğun gelişimdeki en önemli şeylerden biri konsantrasyondur. Bu nedenle, okulumuz özel olarak tasarlanmış ve doğal ürünlerden yapılmış bu materyallerle konsantrasyonu geliştirmeyi hedefler. Materyaller gösterişli, süslü püslü değillerdir ama incelikle düşünülmüşlerdir. Oyuncak değillerdir, ancak çocukların belli görevleri yapmak ve öğrenmek için kullandıkları araçlar olarak işlev görürler. Çocuklar bu materyalleri kullanarak kendi hatalarını tanımaya ve kendi başlarına doğru olanı bulmaya teşvik edilirler.

Sevgiler,

Gülçin KARADENİZ